Świat biznesu przechodzi ogromną transformację. Klienci, inwestorzy i podmioty prawne coraz częściej oczekują, że przedsiębiorstwa wezmą odpowiedzialność za choć jeden wskaźnik ESG (Environmental, Social, Governance). ESG to kryteria, które pozwalają ocenić, jak firma radzi sobie w trzech obszarach – dotyczących środowiska, wpływu społecznego i ładu korporacyjnego. Oznacza to, że jej działalność powinna wykraczać poza generowanie zysków.
W artykule wyjaśnimy wszystko, co musisz wiedzieć o wskaźnikach ESG i ich raportowaniu, żeby lepiej rozumieć ten cel – bez zbędnego żargonu i skomplikowanych terminów.
Czym właściwie są wskaźniki ESG?
Czym są wskaźniki ESG? Wyobraź sobie tablicę rozdzielczą w samochodzie. Różne wskaźniki pokazują, jak działa silnik, poziom paliwa czy prędkość. Wskaźniki ESG pozwalają monitorować „zdrowie” firmy – jej możliwości oraz funkcjonalność w obszarach zrównoważonego rozwoju. Dzięki nim można ocenić, jak firma wpływa na środowisko, jak traktuje swoich pracowników i interesariuszy oraz czy przestrzega dobrych praktyk zarządzania. Ale po kolei.
ESG to skrót od Environmental (środowisko), Social (społeczeństwo) i Governance (ład korporacyjny). Wskaźniki pokazują, jak przedsiębiorstwo radzi sobie w tych trzech obszarach.
Environmental (środowisko) – mierzy wpływ firmy na środowisko naturalne. Obejmuje to między innymi emisję gazów cieplarnianych, zużycie energii i wody oraz zarządzanie odpadami.
Social (społeczeństwo) – ocenia relacje firmy z pracownikami, klientami i społecznościami lokalnymi. Uwzględnia kwestie takie jak prawa człowieka, warunki pracy, różnorodność w zespole czy wpływ na lokalną społeczność.
Governance (ład korporacyjny) – dotyczy sposobu zarządzania przedsiębiorstwem. Obejmuje przejrzystość działań, politykę antykorupcyjną czy strukturę zarządzania.
Dlaczego wskaźniki ESG są ważne dla Twojej firmy?
Uwzględniając wskaźniki ESG, zwiększasz wartości firmy – inwestorzy chętniej współpracują z partnerami, którzy uzyskują z dobre wyniki w obszarach ESG.
Poprawiasz reputację – dbałość o zrównoważony rozwój buduje i wzmacnia pozytywny wizerunek firmy, a jednocześnie zwiększa zaufanie klientów oraz partnerów biznesowych, szczególnie tych, którzy muszą mieć własną strategię ESG.
Minimalizujesz ryzyka – poprzez skuteczniejszą identyfikację i zarządzanie potencjalnymi zagrożeniami, takimi jak zmiany klimatyczne czy konflikty społeczne.
Zwiększasz zaangażowanie pracowników – pracownicy chcą pracować dla firm, które mają na uwadze ochronę środowiska i nie skupiają się wyłącznie na tym, by osiągać lepsze wyniki finansowe.
Kto musi raportować wskaźniki ESG?
Jakie firmy muszą raportować ESG? Obowiązek raportowania ESG dotyczy coraz szerszego kręgu przedsiębiorstw. Wiele dużych firm notowanych na giełdzie prawo europejskie już teraz obliguje do publikacji raportów ESG. Ponadto coraz więcej instytucji wprowadza nowe przepisy, które nakładają na przedsiębiorstwa obowiązek ujawniania informacji o ich wpływie na środowisko i społeczeństwo.
Obowiązek raportowania ESG w Unii Europejskiej systematycznie się rozszerza. Od 2024 roku raportowanie dotyczy:
dużych spółek giełdowych zatrudniających ponad 500 pracowników,
firm z przychodami przekraczającymi 40 milionów euro lub sumą bilansową powyżej 20 milionów euro,
spółek-matek grup kapitałowych spełniających powyższe kryteria.
Istotniejsze jest jednak to, że nawet jeśli Twoja firma nie podlega bezpośrednio obowiązkowi raportowania, przedsiębiorstwo, z którym współpracujesz lub chcesz współpracować, może Cię poprosić o dostarczenie takich danych. Dlaczego? Ponieważ jako np. dostawca musisz spełniać wytyczne, do których jest zobligowany Twój partner biznesowy.
Czym jest raport ESG i co dokładnie zawiera?
Co to są raporty ESG? Są to kompleksowe dokumenty, w których firmy przedstawiają informacje o swoich działaniach w zakresie zrównoważonego rozwoju. Raport zwykle zawiera dane dotyczące ograniczania emisji gazów cieplarnianych, zużycia wody, różnorodności w miejscu pracy, zaangażowania społecznego oraz praktyk ładu korporacyjnego.
Przedsiębiorstwa raportują zarówno dane ilościowe (np. łączną sumę emisji bezpośrednich i pośrednich gazów cieplarnianych), jak i jakościowe (np. potencjalny negatywny wpływ zmiany klimatu na organizację lub szanse wynikające ze zmiany klimatu). Liczy się więc precyzja i wiarygodność danych, dlatego tak ważny jest sposób, w jaki firma gromadzi informacje oraz jaki rodzaj danych bierze pod uwagę.
Czym są wskaźniki PAI ESG?
Wskaźnik PAI (Principal Adverse Impact) odnosi się do negatywnych skutków decyzji w kontekście zrównoważonego rozwoju oraz działań podejmowanych w związku z nimi – zarówno na poziomie instytucji, jak i samego produktu. Jest kluczowym elementem regulacji związanych z dyrektywą CSRD i wynika z unijnego rozporządzenia SFDR (Sustainable Finance Disclosure Regulation).
Standard składa się z 44 wskaźników PAI – 18 z nich jest obowiązkowych. Należą do nich między innymi:
emisja gazów cieplarnianych do atmosfery w podziale na emisje zakresu 1, 2 i 3,
całkowita emisja CO2 związana z działalnością,
intensywność emisji gazów cieplarnianych,
ekspozycja na przedsiębiorstwa działające w sektorze paliw kopalnych,
wykorzystanie odnawialnych źródeł energii,
intensywność zużycia energii dla sektorów o znacznym wpływie na klimat,
zróżnicowanie członków zarządu m.in. ze względu na płeć,
naruszenia zasad UN Global Compact oraz wytycznych OECD dotyczących przedsiębiorstw wielonarodowych,
wydatki na badania i rozwój, które są związane z technologiami przyjaznymi dla środowiska.
Dlaczego nie należy ignorować inkluzywnych wskaźników ESG?
Inkluzywne wskaźniki ESG są tak samo ważne wskaźniki środowiskowe (ekologiczne) i korporacyjne. Uwzględniają szerszy kontekst działalności firmy, do którego należą między innymi stopień zróżnicowania zarządu pod względem płci, wskaźnik równości wynagrodzeń, polityka różnorodności i polityka dotycząca wynagrodzeń, działania antymobbingowe, czy procedury zabezpieczające osoby pracujące w danym miejscu pracy.
Dlaczego inkluzywne wskaźniki ESG są tak ważne? Zmieniają się oczekiwania interesariuszy. Klienci, inwestorzy czy partnerzy biznesowi, pracownicy i społeczności lokalne coraz częściej wymagają od firm społecznej odpowiedzialności, czyli tak naprawdę bycia w porządku w stosunku do różnych grup, z którymi mają styczność. Ignorowanie tych wskaźników raportowania ESG może poważnie nadwyrężyć zaufanie tych grup. Według danych agencji Priders wkład w ESG ma 63% pozytywny wpływ na zwroty z kapitału, a ESG obejmuje również wskaźniki inkluzywne.
Jak rozpocząć raportowanie ESG?
Przed wyzwaniem raportowania ESG stoją nie tylko przedsiębiorstwa bezpośrednio objęte tym obowiązkiem, ale również małe i średnie firmy, które z tymi przedsiębiorstwami współpracują, np. w zakresie dostaw. Odpowiedzialny i zrównoważony rozwój w ramach ESG wymaga przemyślanej strategii. Od czego zacząć?
Zidentyfikuj wymagania prawne i terminy – sprawdź, o co dokładnie chodzi z ESG, czy Twoja firma podlega obowiązkowi raportowania i jakie konkretnie dane musisz zbierać.
Przeprowadź audyt wewnętrzny – ustal, jakie dane już posiadasz, a jakich brakuje. Zidentyfikuj źródła informacji w swojej organizacji, które pozwolą Ci monitorować wskaźniki raportowania ESG.
Wdróż systemy zbierania danych – zainwestuj w odpowiednie narzędzia do monitorowania i analizy wskaźników ESG, np. narzędzie do zarządzania śladem węglowym. Automatyzacja tego procesu znacząco ułatwi Twojej firmie uzupełnianie tabeli wskaźników ESG.
Zaangażuj zespół – wyznacz lub zatrudnij osoby odpowiedzialne za poszczególne obszary raportowania i zapewnij im odpowiednie szkolenia.
Wyzwania w zarządzaniu ESG
Wytyczne do raportowania ESG budzą niepokój. Sam wybór wskaźników jest wyzwaniem – jak ocenić, które z nich powinna monitorować akurat moja firma? To zresztą jeden z powodów, dla których wiele przedsiębiorstw odkłada w czasie przygotowania do raportowania. Firmom często brakuje dokładnych i spójnych danych, szczególnie w odniesieniu do łańcucha dostaw, a brak jednolitego, globalnego standardu raportowania ESG utrudnia porównywanie danych między firmami.
Obliczanie niektórych wskaźników ESG, np. śladu węglowego, może być skomplikowane i czasochłonne – takie rozwiązania jak Redigo Carbon pomagają firmom sobie z tym poradzić. Są też inne wyzwania, których warto mieć świadomość:
związane z procesami – w tym integracja ESG ze strategią biznesową, a nie traktowanie obowiązku raportowania jako dodatku, do którego należy podejść z minimalnym zaangażowaniem, czy zaangażowanie wszystkich pracowników w działania na rzecz zrównoważonego rozwoju,
związane z komunikacją – wyjaśnienie zarówno managementowi, jak i pracownikom, o co chodzi z ESG, zapoznanie się i zrozumienie wytycznych do raportowania ESG, budowanie zaufania wśród interesariuszy, którzy mogą mieć wątpliwości co do szczerości działań firmy, czy ryzyko zarzucenia firmie greenwashingu,
związane z kosztami – wdrożenie działań i narzędzi na rzecz ESG wymaga inwestycji finansowych oraz zmian w dotychczasowym modelu biznesowym.
Podsumowanie
W 2025 roku biznes nie może ignorować wskaźników ESG. Choć ich raportowanie może wydawać się skomplikowane, niejasne i wymagające dużych zasobów, odpowiednie przygotowanie i właściwe narzędzia mogą znacząco ułatwić ten proces. Nie ma sensu zwlekać – należy potraktować raport ESG nie jako obciążenie, ale jako szansę na rozwój i zwiększenie konkurencyjności firmy.
Systematyczne podejście do raportowania wskaźników ESG pomoże firmie nie tylko spełnić wymogi prawne, ale także zbudować bardziej zrównoważony i odpowiedzialny biznes, co w dzisiejszych czasach staje się coraz ważniejszym czynnikiem sukcesu rynkowego.